[Writing Tips] Tặng các fanfic author VN

Tôi là một translator không chuyên, vậy nên fanfic là một khái niệm không hề mới lạ. Nói thì bảo phóng đại nhưng tôi đã từng đọc rất nhiều fic mà tác giả có cách hành văn hay như một nhà văn chuyên nghiệp, cũng có những fic mà ngay từ những từ ngữ đầu, những dòng đầu dã muốn bỏ ngang vì quá thất vọng. Vì thế mà dù rất ít khi viết fic nhưng tôi lại có khá nhiều mẹo và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Bản thân tôi cũng chưa hẳn là giỏi, cũng thường thường bậc trung, nhưng những kinh nghiệm này tôi nghĩ có lẽ cũng sẽ có ích cho người khác, nhất là những bạn author mới lần đầu viết fic.

---

i, (Fan)fiction nói chung

1, Trình bày

• Cách dòng giữa các đoạn văn, trình bày sạch sẽ, không líu ríu. Kể cả khi cỡ chữ to mà viết dính vào nhau thì cũng sẽ gây khó chịu cho người đọc.
• Các đoạn suy nghĩ, flashback (nếu có) nên in nghiêng/tô đậm, tránh làm lẫn với lời kể của nhân vật hoặc người dẫn chuyện.
• CHÚ Ý viết hoa đầu câu, tên nhân vật, danh từ riêng. Tuyệt đối tuân thủ điều này. Văn phong của tác giả thể hiện qua mức độ tôn trọng những gì mình viết, trình bày ẩu nghĩa là văn không đáng đọc, nội dung có hay đến mấy cũng nhàm.
• BẮT BUỘC không được sai chính tả. Một author dù tự tin ra sao cũng cần beta lại fanfic trước khi đăng. Lỗi chính tả là một trong những lỗi ngớ ngẩn tránh mắc phải nhất, nếu bạn không muốn xấu hổ về sau.
• Không viết câu quá dài mà không có dấu ngắt nghỉ, đôi lúc tôi đọc rất nhiều author viết hay nhưng đoạn văn xem xong cảm giác như hết hơi. (trừ khi đó là có mục đích dồn nén cảm xúc, etc.)

2, Nội dung

• PHẢI vạch sẵn hướng đi của câu chuyện trước khi bắt đầu viết. Mở đầu và kết thúc nên có trước khi bắt đầu. Kết thúc có thể thay đổi, nhưng vẫn nên ở yên một chỗ để cốt truyện không bị loạn. Cẩn thận viết lan man, cốt truyện sẽ loãng và khiến người đọc bị lạc giữa các sự kiện không và có liên quan đến mạch truyện chính.
• CẨN THẬN với những nhân vật Mary Sue (nhân vật nữ hoàn hảo) và Garry Stu (nhân vật nam hoàn hảo). Làm thế nào để không biến nhân vật thành một Mary Sue? Xem bài này (tiếng Anh) (chắc là sẽ dịch nay mai).
• Trừ khi toàn bộ truyện đều là fluff, nên có thắt nút và mở nút, cliffhanger cũng như angst (mặc kệ người ta chửi thế nào cũng được, càng nhiều người chửi nghĩa là càng nhiều người đọc đấy.)
• Khi thử sức vởi một thể loại chưa quen, nên viết thử một chap, đọc và rút kinh nghiệm trước khi đăng chính thức. Action, angst, hurt/comfort và smut là những thể loại khó viết nhất, nên cân nhắc khả năng trước khi bắt đầu.
• Chú ý miêu tả nội tâm nhân vật cũng như tả cảnh, bớt thoại, tăng biểu cảm. Đây là cái chỗ mà môn Ngữ Văn rất được việc, tôi đảm bảo luôn.
• Tránh liệt kê. “Abc thì bla bla, Xyz thì bla bla…” dễ gây nhàm chán cho người đọc. Ít nhất thì cũng làm ơn bỏ chữ  “thì” đi, sẽ đỡ hơn rất nhiều.

ii, Fanfiction của các fandom rõ ràng

1. Không ngại sử dụng Alternative Universe (thế giới tự tạo ra) đối với những fanfic thuộc các fandom anime/manga lẫn tiểu thuyết. AU cho phép author có được một thế giới của nhân vật khác hơn so với tác phẩm gốc, kích thích sáng tạo. Một số AU phổ biến: Coffee Shop/Café AU (quán café), University/College AU (trường đại học), Modern Setting AU (thế giới hiện đại), Reincarnation AU (linh hồn đầu thai qua nhiều kiếp), Soulmates AU (mỗi người đều có một ‘soulmate’ [tri kỉ]), etc.
2. PHẢI nắm bắt được ít nhất là những điều cơ bản về fandom và tính cách nhân vật trước khi đặt bút viết fic. OOC thường không được khuyến khích trong các fandom.
3. Tránh sử dụng quá nhiều ý tưởng (promt) có sẵn, ‘mì ăn liền’ đã bị dùng nhiều lần. Cố gắng sáng tạo cho fanfic được mới mẻ, cuốn hút người đọc.
4. Nói thì có lẽ là hơi áp lực, nhưng tốt hơn hết là nên mở rộng ra ngoài những couple truyền thống. Ai khác chứ tôi cực kì hoan nghênh crackship, miễn là có gì đó liên hệ hai char với nhau là sẵn sàng nhảy vào ship (thế nên mới có cái cảm thán chuyện rarepair hell OTL).
5. CHÚ Ý nhân vật phụ, làm ơn. Dù là phụ thì cũng nên có độ sâu nhân vật nhất định, chứ không thể cứ nông choèn vô nghĩa, rất lố.

iii, Fanfiction của các fandom tự do

—— Là những fandom mơ hồ hơn, chủ yếu từ thần thoại; ví dụ như Mật Ngữ 12 Chòm Sao, hoặc Thần thoại Hy Lạp (ờ, có fandom ấy đấy)

Đùa chứ cái này toàn MN12CS chứ có gì đâu…

1. Couple truyền thống không có gì là xấu nhưng dễ khiến người ta bị bội thực. Ví dụ như Kim Ngưu x Bảo Bình, Song Tử x Thiên Bình, Thiên Yết x Cự Giải, etc., cứ kể tên ra sẽ thấy nhiều đến mức nào. Phá cách là điều cần thiết, đằng nào thì tính cách và số phận nhân vật cũng do mình quyết định mà.
2. Tính cách. Dễ dàng thấy rằng rất nhiều nhân vật có tính cách cố định xuyên suốt nhiều fanfic do nhiều tác giả viết, và điều này khá nực cười. Việc đó chỉ chứng tỏ tằng bạn không hoàn toàn thấu hiểu nhân vật do chính mình viết, nếu tính cách quá giống với các hình mẫu khác.
3. Tôi đã thấy nhiều fic ghi thể loại (genre) là Slice-Of-Life mà nội dung toàn tình tay ba rồi chia tay sướt mướt, tai nạn đâm xe mất trí nhớ không đâu. Vậy nên TUÂN THỦ THỂ LOẠI. Làm ơn; và hạn chế drama giùm, đây không phải phim truyện tình cảm dài tập Hàn Quốc.
4. KHÔNG gọi một nhóm nhân vật bằng danh từ chung như “các sao nữ…”, “các sao nam…”, “sao nào cũng…”. Người chứ có phải là thiên thể đâu, ấy là còn chưa kể thiên thể thì không có giới tính. Đây là một lỗi thường gặp ở fic đầu tay của các author, và cả những fic sau nữa nếu author ấy không khắc phục. Trong fic chỉ lấy tên chòm sao đặt cho nhân vật, không phải là chòm sao trên trời.
5. Như đã nói ở trên, tránh nhân vật kiểu Mary Sue. Đánh bại hàng chục tên đầu gấu một mình cho dù mảnh mai? Mary Sue. Điểm cao không cần học? Mary Sue. Xinh đẹp, nổi tiếng, giàu có, hạnh phúc một cách vô lí cùng một lúc? Mary Sue. Các fic thể loại học đường rất hay mắc lỗi này.

iv, Tạm kết

Khi fanfiction ngày nay là không hề mới, việc làm thế nào để viết fic cuốn hút người đọc luôn chưa bao giờ ngừng được quan tâm. Bài viết trên là ý kiến cá nhân của tác giả, không mang ý xúc phạm bất kì cá nhân hoặc tác phẩm nào. Tôi mong bài viết này có ích đối với các author mới, vì những fanfic chất lượng là thứ chúng ta mong đợi hàng ngày. Người viết bài tin rằng, sẽ có nhiều tài năng nở rộ hơn nữa, mang lại cho tất cả các fandom một điều gì đó mới mẻ và tuyệt vời.

Người viết bài tin vào các bạn!

Leslie.